Ukruszony ząb przy dziąśle – co robić przy uszkodzeniu zęba?

Uszkodzenia zębów zdarzają się bardzo często. Szacuje się, że ze wszystkich urazów dotyczących ciała stanowią one 5%. Złamany lub pęknięty ząb może być wynikiem różnych przyczyn. Bardzo często dotyczy małych dzieci, które dopiero uczą się stawiać pierwsze kroki, są ruchliwe i pełne energii. Na ryzyko urazów w obrębie jamy ustnej i uszkodzenie szkliwa szczególnie narażone są osoby uprawiające sport, a zwłaszcza dyscypliny kontaktowe. W przypadku obrażeń najważniejsze jest to, żeby jak najszybciej udać się do dentysty i nie bagatelizować takiej sytuacji. Odwlekanie wizyty u specjalisty może spowodować ubytek próchniczy i zmniejszyć szanse na uratowanie zęba. Ważne że współczesna stomatologia daje wiele możliwości leczenia nawet skomplikowanych mechanicznych urazów uzębienia. Jak należy postępować przy złamaniu zęba? Dlaczego uzębienie ulega uszkodzeniu? Na czym polega leczenie ukruszonych zębów przez stomatologa? Czytając niniejszy tekst dowiesz się więcej na ten temat.

Jakie są przyczyny uszkodzenia zęba przy dziąśle?

Przyczyny urazów zębów są różne. Naruszenie ich struktury może być mechaniczne lub też spowodowane przez niewłaściwą i niedostateczną higienę jamy ustnej. Najczęstszym czynnikiem uszkodzenia zęba przy dziąśle są nieleczone ubytki próchnicze. Natomiast mechaniczne urazy należą do rzadkości.

Jak rozpoznać ukruszony ząb?

Przy ukruszeniu zęba ważne jest zachowanie spokoju. Należy uważać, żeby odłamany kawałek nie został połknięty. Takie ryzyko istnieje zwłaszcza w przypadku małych dzieci, które mogą się nim zachłysnąć. Dlatego, gdy doszło do upadku i maluch płacze, a być może nawet na wargach pojawia się krew, liczy się szybka reakcja rodzica i wyjęcie z buzi pociechy fragmentu zęba.
Ukruszenie jest łatwo zauważalne i dobrze widoczne, jeśli dotyczy przednich zębów. Uszkodzone miejsce bez problemu można wyczuć językiem, co należy robić ostrożnie, żeby nie doszło do skaleczenia. Czasami ostre i postrzępione krawędzie pozostałego w jamie ustnej fragmentu boleśnie ranią policzki. Uszkodzenie wpływa na trudności w spożywaniu posiłków, a także mówieniu.

Ułamany fragment zęba – co należy zrobić?

Ułamany fragment zęba powinien zostać odpowiednio zabezpieczony. Należy uważać, żeby go nie połknąć i odszukać gdy zostanie wypluty z jamy ustnej. Jeśli jest ubrudzony i miał kontakt z ziemią, wtedy stosuje się profilaktykę przeciwtężcową.
Ząb po urazie pozostający poza jamą ustną należy opłukać wodą. Wszelkie zanieczyszczenia powinny być usunięte. Po takich czynnościach ząb można przechowywać w przedsionku jamy ustnej (miedzy policzkiem, a zębami) w ślinie. Bardzo dobrym rozwiązaniem jest też umieszczenie go w specjalnym płynie służącym do transportu. Jest to zrównoważony roztwór soli Hanka (HBSS). Można też wykorzystać sól fizjologiczną lub ewentualnie pasteryzowane mleko. Warto pamiętać, żeby nie umieszczać ułamanego fragmentu w wodzie, ani wodzie utlenionej. Tak przechowywany ząb należy jak najszybciej dostarczyć do stomatologa, żeby można było go włożyć do zębodołu. Stomatolog oceni stopień urazu, zbada jego miejsce, wykona zdjęcie RTG i zastosuje odpowiednie kroki naprawcze.

Najczęstsze przyczyny ukruszenia zęba

Ząb można uszkodzić na wiele sposobów. Niekiedy do urazów dochodzi na skutek zaniedbań, nieprawidłowych nawyków, przypadków losowych lub też w wyniku podejmowania jakichś aktywności ruchowych. Wszystkie przypadki bez względu na rodzaj oraz stopień uszkodzenia należy traktować bardzo poważnie. Do najczęstszych przyczyn ukruszenia zęba zalicza się:

• Urazy mechaniczne – dochodzi do nich w wyniku upadków np. wśród małych dzieci, które uczą się chodzić, wypadków komunikacyjnych, uprawiania dyscyplin kontaktowych takich jak piłka nożna, piłka ręczna, rugby, a także sporty walki. Uszkodzenia tego typu mogą być również wynikiem bójek oraz wykonywania niektórych zawodów, gdzie głowa narażona jest na urazy. Do ukruszeń może również dochodzić w wyniku uderzania o zęby biżuterii umieszczonej w jamie ustnej na wargach, języku lub też policzkach.
• Nieprawidłowa higiena jamy ustnej – nieregularne mycie zębów, bagatelizowanie zalegającej płytki nazębnej i nieusuwanie kamienia nazębnego to prosta droga do próchnicy i osłabienia struktury szkliwa.
• Niewłaściwe nawyki – otwieranie zębami kapsli od butelek, obgryzanie różnych przedmiotów, a także paznokci, rozgryzanie orzechów, zgrzytanie zębami (bruksizm) i nadmierne ich zaciskanie.
• Nieprawidłowości zgryzu – niewłaściwe ustawienie zębów względem siebie i wady zgryzu mogą prowadzić do pęknięcia szkliwa.
• Nieprawidłowe odżywianie się – rozgryzanie zbyt twardych pokarmów, takich jak np. orzechy, cukierki i inne może być przyczyną uszkodzeń uzębienia. Słabsza struktura zębów bywa też wynikiem niedoboru witaminy D, wapnia, a także fosforu.
• Niektóre choroby – na osłabienie szkliwa zębów mogą mieć wpływ choroby przyzębia. Bardzo dużym zagrożeniem jest próchnica. Może ona powstać wskutek erozji kwasowej szkliwa w wyniku produkcji nadmiaru kwasów przy refluksie żołądkowym i chorobie wrzodowej. Zwiększone ryzyko uszkodzenia zębów występuje u osób cierpiących na padaczkę.
• Niepełnosprawność – upośledzenie w obszarze ogólnym, a także koordynacji mięśni szkieletowych.
• Wiek – osoby starsze bardziej są podatne na uszkodzenia zębów, ponieważ struktura ich szkliwa staje się mniej elastyczna i coraz słabsza.

Jakie jest leczenie w przypadku niewielkiego ukruszenia zęba?

Lekkie ukruszenie zęba zazwyczaj nie powoduje dolegliwości bólowych. Jednak nie warto zwlekać z wizytą u stomatologa, ponieważ uszkodzenie może się pogłębiać. Przy tak osłabionym szkliwie nie trudno o pęknięcia, czy nawet złamanie zęba. Gdy do tego dojdzie, wtedy potrzebne będzie bardziej intensywne leczenie, przede wszystkim kosztowne i mniej komfortowe. Poza tym jeśli uszkodzenie dotyczy również nerwu zęba, wtedy pojawia się ból i nadwrażliwość na temperaturę. Nawet niewielki ubytek może doprowadzić do infekcji miazgi.
Przy niewielkim ukruszeniu stomatolog uzupełnia ubytek przy pomocy wypełnienia kompozytowego, określanego jako biała plomba. Dopasowuje się ją do koloru pozostałego uzębienia pacjenta. W trakcie zabiegu specjalista korzysta ze światłoutwardzalnego wypełnienia.
Istotne jest, żeby zapobiegać urazom zębów u dzieci. W tym celu przy wadach zgryzu warto stosować leczenie ortodontyczne. Natomiast gdy dziecko jeździ na rowerze, hulajnodze, rolkach, czy też desce, zawsze powinno zakładać kask na głowę.

Co zrobić, jeśli ząb złamie się przy dziąśle?

Jeśli ząb złamie się przy dziąśle to warto wiedzieć jak w takich przypadkach postępować. Domowy sposób na osłonięcie ostrych i postrzępionych krawędzi, to okrycie ich gumą do żucia, która nie zawiera cukru lub torebką z herbatą. Dzięki takiemu zabezpieczeniu można ochronić język przed zranieniem. Miejsca uszkodzenia nie należy dotykać palcami, żeby nie doszło do zakażenia. Oczywiście czym prędzej trzeba zgłosić się do gabinetu stomatologicznego, żeby specjalista mógł odbudować ząb.

Pęknięty, ukruszony, złamany ząb przy dziąśle? Co robić?

Przy tego typu uszkodzeniach istotne jest błyskawiczne działanie, dlatego jak najszybciej należy umówić się na wizytę w gabinecie stomatologicznym. Specjalista przeprowadzi wywiad, z którego dowie się o zdarzeniu, a także dokona oceny miejsca urazu. Gdy korzeń nie uległ uszczerbkowi i jest w zadowalającym stanie, wtedy trzeba będzie wykonać leczenie kanałowe. Jeśli było ono już wcześniej zastosowane, to stomatolog przystępuje do odbudowy zęba.
Może się jednak zdarzyć, że stan korzenia kwalifikuje ząb do usunięcia przy pomocy mini aparatu ortodontycznego.
W przypadku złamań poddziąsłowych, czyli takich gdzie ząb został złamany pod linią dziąseł, należy najpierw ustalić głębokość uszkodzenia. Procedura naprawcza w takim wypadku może polegać np. na odbudowie kości poprzez wydłużenie korony.
W przypadku odłamania się fragmentu zęba, powinien on zostać zabezpieczony i dostarczony specjaliście. Istnieje możliwość wykorzystania go przy odbudowywaniu.
Niekiedy zasadne jest pozostawienie korzenia zęba złamanego przy dziąśle, ponieważ może to zapobiec rozciągnięcia nerwu. Tak jest np. w przypadku ósemek, dlatego że ich usunięcie bywa przyczyną mrowienia warg, podbródka oraz języka.
Wszelkie decyzje co do tego jak postąpić ze złamanym zębem należy skonsultować ze stomatologiem.

Jakie są objawy pęknięcia korzenia?

Jeśli po urazie przy nagryzaniu pojawia się nadwrażliwość, a także ból po nacisku, w trakcie wciągania powietrza oraz samoistnie, wtedy najprawdopodobniej doszło do pęknięcia korzenia. Bardzo często uszkodzenie tego typu może wystąpić po leczeniu kanałowym.
Wyróżnia się kilka rodzajów pęknięcia korzenia:

• złamanie pionowe – dotyczy głównie zębów, które były leczone kanałowo. W takim przypadku niestety odbudowa nie jest możliwa. Ząb należy usunąć.
• złamania ukośne – gdy złamanie obejmuje obszar od korzenia, aż po koronę, wtedy stomatolog najczęściej decyduje o ekstrakcji zęba.
• złamanie poziome – jeśli linia złamania występuje w górnej części korzenia to, niezbędne jest przeprowadzenie leczenia kanałowego. Po jego wykonaniu ząb zostaje wzmocniony koroną ze specjalnego materiału.
• złamanie środkowej części korzenia – w takim przypadku lekarz stomatolog w zależności od stopnia uszkodzenia decyduje o usunięciu zęba lub poddaniu go procedurze leczenia kanałowego.

Uszkodzenia zęba – co jeszcze warto wiedzieć?

• Uszkodzenia w obrębie uzębienia zdarzają się u 30% dzieci posiadających mleczaki. Najczęściej urazy dotyczą przedziałów wiekowych 2-4 lata oraz 8-10 lat. Natomiast wśród dzieci z uzębieniem stałym do 13 roku życia, uszkodzenia występują u 22%.
• U dzieci z zębami mlecznymi rzadko dochodzi do złamania korony lub też korzenia zęba.
• Uszkodzenia zębów u dzieci najczęściej mają formę zwichnięć.
• Szczególną uwagę należy zwrócić na dzieci, które posiadają jeszcze zęby mleczne. Przy wtłoczeniu zęba w głąb kości wyrostka zębodołowego, najlepiej jest go usunąć. Dzięki temu zawiązki zęba stałego nie zostaną uszkodzone i będą mogły prawidłowo się rozwijać.
• U osób dorosłych urazy złamań, ukruszeń i pęknięć zębów dotyczą 33%.
• Przy urazach zębów niekiedy zaleca się wykonanie badania RTG. Niestety nie zawsze jest ono w stanie wykryć pęknięcia.
• W przypadku gdy uszkodzenie sięga, aż do zębiny, wtedy stosuje się pokrywanie powierzchni zęba preparatami, które mają za zadanie chronić przed infekcjami. Dopiero w kolejnym etapie następuje zastosowanie wypełnienia.
• Odbudowa zęba po złamaniu, ukruszeniu lub pęknięciu może polegać na założeniu korony lub licówki dopasowanej kształtem i kolorem do pozostałego uzębienia pacjenta.
• Jeśli po pęknięciu zęba zastosowano leczenie kanałowe, wtedy ząb należy odpowiednio wzmocnić. W tym celu często wykorzystuje się włókno szklane. To bardzo trwały materiał wpływający na stabilność.
• Osoby, które uprawiają sport kontaktowy powinny podczas ćwiczeń używać szyn nazębnych, które mają zabezpieczać zęby przed uszkodzeniem.
• Po wyleczeniu złamanego, ukruszonego lub pękniętego zęba należy regularnie poddawać się kontroli w gabinecie stomatologicznym. Dzięki temu specjalista będzie mógł się zorientować, czy uszkodzenie nie wywołało jeszcze innych, być może bezobjawowych skutków i czy odbudowa wzmocniła strukturę szkliwa. Zwłaszcza w przypadku dzieci szczególne ważna jest obserwacja zębów, które ponownie zostały umieszczone w zębodole. Należy sprawdzić czy nie doszło do zahamowania rozwoju korzenia i czy nerw funkcjonuje prawidłowo.